Artiesten op de Molenstraat

Er kwamen de kunstenaars en artiesten van de Vrije Studio bij Eliza’s, doordat zij eerder een restaurant op de Hooikade had met haar Italiaanse man Bartolomeo Gei, dat door de mediterrane en artistieke sfeer zoveel mensen trok. Echter bleek de man het fascisme aan te trekken en zij besloot hem te verlaten en opende haar eigen zaak in 1932 aan de Molenstraat 25.

Eliza’s Vlucht

De naam is ontleend aan de populaire roman ‘De Negerhut van Oom Tom’, een boek dat voor het eerst de slavernij ter discussie stelde. In haar nieuwe tentje lagen plavuizen op de vloer, met Perzische tapijtjes en op de witgeschilderde muren waren ludieke boogjes van bakstenen aangebracht. Daartussen hingen kleurrijke werken van lokale artiesten, die haar de hele oorlog door trouw zouden blijven. Op de begane grond was een eenvoudig restaurant, maar er was ook een kelder waar de doorgaande gast niet kwam.

Zus Paré

In de anonimiteit van de zaak met de artistieke uitstraling voelde de vaste bezoekers zich voldoende onder elkaar om informatie uit te wisselen. Ru (Zus) Paré was een van de vaste gasten. Ook schoven vaak lieden van het verzet aan en Zus werd een van de meest actieve. De schilderkist werd het symbool van de beschermvrouw, van Tante Zus. Haar schildersdoos toverde ze om tot een reiskoffer vol spullen. Op haar damesfiets reed ze vele honderden kilometers, om de kinderen te kunnen verrassen met nieuwe kleren of speelgoed.

Vrouwen in het Haags Verzet

Over de illegaliteit in Den Haag is nog altijd weinig bekend. We weten dat vrouwen er een belangrijke rol speelden, maar op welke schaal? Er vormden zich groepjes die zich inzetten om vervolgde medeburgers te redden. Zij wisten meestal niet van elkaars bestaan, dan liepen ze het minst gevaar. Men kwam niet bij elkaar over de vloer, om de kans op verraad te voorkomen. Het zal veiliger zijn geweest om de anonieme ruimte van een eettentje op te zoeken, en elkaar daar te ontmoeten. Er kwamen mannen en vrouwen, van alle leeftijden. Niemand viel er echt op. Het maakt wel benieuwd naar de gesprekken die er werden gevoerd in de rokerige ruimte van Eliza’s Vlucht. Hoe wisten mensen van elkaar dat ze te vertrouwen waren? Maken ze gebruik van tekens? Waren er wel voldoende stadgenoten met genoeg moed om de roep van hun hart te volgen? Het Oudhollands etablissement met zijn bekende artistieke uitstraling bood blijkbaar voldoende anonimiteit. Hier zullen de vaste bezoekers zich veilig hebben gevoeld om informatie uit te wisselen. Wanneer er eens een nieuwkomer kwam eten, wisten de stamgasten dat ze op hun tellen moesten passen en veranderde van discussie om over het weer te praten of een zogenaamde bestelling te doen.

Van Eliza Kalma weten verder weten we dat ze pas in 1944 officieel scheidde van haar man. Na de bevrijding keerde zij nog regelmatig terug naar het populaire restaurant aan de Hooikade. Daarna is zij compleet uit beeld verdwenen.